Իրավունք

Կտակի հասկացությունը

г۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ûñ»Ýë¹ñáõÃÛ³Ùµ ųé³Ý·áõÙÁ ϳï³ñíáõÙ ¿ Áëï Ïï³ÏÇ I³Ù Áëï ûñ»ÝùÇ:

ÆѳñÏ», ûñ»Ýùáí ë³ÑÙ³Ýí³Í ¿ ù³Õ³ù³óáõ ·áõÛùÁ Ýñ³ Ù³Ñí³ÝÇó Ñ»ïá Ýñ³ ÙáïÇÏ Ù³ñ¹Ï³Ýó ³ÝóÝ»Éáõ ϳñ·Á: ê³Ï³ÛÝ ù³Õ³ù³óÇÝ Ï³ñáÕ ¿ ãѳٳӳÛÝí»É ³ÛÝ Ï³ñ·Ç Ñ»ï, áñ ë³ÑÙ³Ýí³Í ¿ Áëï ûñ»ÝùÇ Å³é³Ý·Ù³Ý ϳÝáÝÝ»ñáí ¨  ë³ÑÙ³Ý»É ·áõÛùÇ µ³Å³ÝÙ³Ý Çñ ÁÝïñ³Í I³ñ·Á, ÝáõÛÝÇëÏ Ýß³Ý³Ï»É Ýáñ ųé³Ý·Ý»ñ: ¸ñ³ ѳٳñ ¿É ݳ å»ïù ¿ ϳ½ÙÇ Ï³ñ·³¹ñáõÃÛáõÝ, áñÝ ¿É ³Ýí³ÝíáõÙ ¿ Ïï³Ï:

Îï³ÏÁ ÙdzÏáÕÙ³ÝÇ ·áñͳñù ¿: Üñ³ÝáõÙ ³ñï³Ñ³ÛïíáõÙ ¿ ÙdzÛÝ Ù»Ï ³ÝÓÇ`  Ïï³Ï³ñ³ñÇ Ï³ÙùÁ:Îï³ÏÇ ûñÇݳϳÝáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ µáÉáñáíÇÝ ãÇ å³Ñ³Ýçíáõ٠ݳ¨ ³ÛÝ ³ÝÓÇ Ï³ÙùÇ ³ñï³Ñ³ÛïáõÃÛáõÝÁ, áõÙ û·ïÇÝ Ï³Ù Ç íݳë áñÇ Ï³½Ùí»É ¿ Ïï³ÏÁ: Îï³ÏÇ í³í»ñáõÃÛáõÝÁ áñáßíáõÙ ¿ ·áñͳñùÝ»ñÇ í³í»ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ Îï³ÏÝ ³ÛÝåÇëÇ ·áñͳñù ¿, áñÁ ϳï³ñíáõÙ ¿ Ç ¹»å Ïï³Ï³ñ³ñÇ`  ųé³Ý·³ïáõÇ Ù³Ñí³Ý:ê³Ï³ÛÝ ë³ Ïï³ÏÇ ·áñͳñùÁ å³ÛÙ³Ý³Ï³Ý ãÇ ¹³ñÓÝáõÙ, ù³ÝÇ áñ å³ÛÙ³ÝÇ íñ³ ѳëÝ»Éáõ ѳí³Ý³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ å»ïù ¿ ·áñͳñùÇ Ù³ëݳÏÇóÝ»ñÇÝ ³ÝѳÛï ÉÇÝÇ: ØÇÝã¹»é ųé³Ý·³ïáõÇ Ù³ÑÁ ³ÝËáõë³÷»ÉÇáñ»Ý å»ïù ¿ íñ³ ѳëÝÇ: ØdzÛÝ Ñ³ÛïÇ ã¿, û »ñµ ³ÛÝ íñ³ ÏѳëÝÇ:

²ÝÑñ³Å»ßï ¿ Ýß»É, áñ Ïï³ÏÝ Çñ»ÝÇó Ý»ñϳ۳óÝáõÙ ¿ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ¨ Ó¨³Ï³Ý ·áñͳñù: ²ÛÝ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ¿, ù³ÝÇ áñ ³Û¹ ·áñͳñùÝ  ³ñï³Ñ³ÛïáõÙ ¿ ųé³Ý·³ïáõÇ ÙÇ³Ï ¨ µ³ó³éÇÏ Ï³ÙùÁ ¨ ³ÛÝ å»ïù ¿ ϳï³ñíÇ Ýdz ÏáÕÙÇó ³ÝÓ³Ùµ ¨ áã û Ý»ñϳ۳óáõóãÇ ÙÇçáóáí: Îï³ÏÁ áñå»ë ·áñͳñù ݳ¨ Ó¨³Ï³Ý ¿, áñáíѻ蘒 ³ÛÝù³Ý, áñù³Ý Ïï³ÏÁ ·áñÍáóáõÃÛ³Ý Ù»ç ¿ ÙïÝáõÙ ³ÛÝ Ï³½ÙáÕÇ Ù³Ñí³ÝÇó Ñ»ïá, ³ÛÝ å»ïù ¿ ϳ½ÙíÇ áñáß³ÏÇ Ó¨áí, áñå»ë½Ç ϳÝËíÇ Ïï³Ï³ñ³ñÇ í»ñçÇÝ Ï³ÙùÇ ³Õ³í³ÕÙ³Ý Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝÁ:

î»ÕÇÝ ¿ Ýß»É Ý³¨, áñ Ïï³ÏÁ ϳ½Ù»ÉÁ áãÝãáí ãÇ ë³Ñٳݳ÷³ÏáõÙ Ïï³Ï³ñ³ñÇ Çñ³í³½áñáõÃÛáõÝÁ` û·ïí»Éáõ Ïï³ÏáõÙ Ýßí³Í ·áõÛùÇó ϳ٠³ÛÝ ïÝûñÇÝ»Éáõ Ñݳñ³íáñ ³ÛÉ »Õ³Ý³ÏÝ»ñáí:

Îï³Ï ϳ½Ù»ÉÁ ϳٳÛÇÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝ ¿: Îï³ÏÇ ÑÇÙ³Ý íñ³ ïÝûñÇÝíáõÙ ¿ Ïï³Ï³ñ³ñÇ Ï»Ý¹³ÝáõÃÛ³Ý ûñáù Ýñ³Ý å³ïÏ³Ý³Í ·áõÛùÁ, áñáßíáõÙ ¿ í»ñçÇÝÇë Çñ³í³µ³Ý³Ï³Ý ׳ϳﳷÇñÁ: ²ñ¹ÛáõÝùáõ٠ϳñáÕ ¿ Ïï³Ï³ñ³ñÇ Å³é³Ý·Ý»ñÇó Ù»ÏÝ ³í»ÉÇ ·áõÛù ëï³Ý³É, ù³Ý Çñ»Ý ÏѳëÝ»ñ Áëï ûñ»ÝùÇ Å³é³Ý¹Ù³Ý ¹»åùáõÙ, Ù»Ï áõñÇßÝ  ¿É ϳñáÕ ¿ å³Ï³ë ëï³Ý³É, ³Ý·³Ù`  ½ñÏí»É µ³ÅÇÝ ëï³Ý³Éáõ Çñ³íáõÝùÇó, »Ã» ³Û¹ ¿ñ ó³Ýϳó»É Ïï³Ï ϳ½ÙáÕÁ:

²Ûë µáÉáñÇó Ñ»ï¨áõÙ ¿, áñ Ïï³Ï ϳ½Ù»ÉÁ Éáõñç Çñ³í³µ³Ý³Ï³Ý ѻ勉ÝùÝ»ñ ³é³ç³óÝáÕ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝ ¿, áõëïÇ §Ïï³Ï ϳñáÕ ¿ ³Ý»É ·áñÍáõÝ³Ï ù³Õ³ù³óÇݦ(ø³Õ. ûñ. 1192 Ñá¹í. Ï»ï 3): ø³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ·áñÍáõݳÏáõÃÛáõÝÁ Çñ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñáí  ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý Çñ³íáõÝùÝ»ñ Ó»éù µ»ñ»Éáõ ¨ Çñ³Ï³Ý³óÝ»Éáõ, Çñ ѳٳñ ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý å³ñï³Ï³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñ ëï»ÕÍ»Éáõ ¨ ¹ñ³Ýù ϳï³ñ»Éáõ ù³Õ³ù³óáõÝ áõݳÏáõÃÛáõÝÝ ¿: ø³Õ³ù³ódzϳݠ ·áñÍáõݳÏáõÃÛáõÝÁ ÉñÇí ͳí³Éáí ͳ·áõÙ ¿ ã³÷³Ñ³ë, ³ÛëÇÝùÝ`  18 ï³ñ»Ï³Ý ¹³éݳÉáõ å³ÑÇó(ø³Õ. ûñ. 24 Ñá¹í.):

Վերաքննիչ քաղաքացիական դատարան

Վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանը (այսուհետ՝ Դատարան) իր իրավասության սահմանում վերանայում է ընդհանուր իրավասության դատարանների՝ գործն ըստ էության լուծող դատական ակտերը, ինչպես նաև օրենքով նախատեսված բացառիկ դեպքերում՝ միջանկյալ դատական ակտերը:
Դատարանը դատական ակտը վերանայում է վերաքննիչ բողոքի հիմքերի և հիմնավորումների սահմաններում: Ընդհանուր իրավասության դատարանների՝ գործն ըստ էության լուծող դատական ակտերի դեմ բերված բողոքները դատարանում քննվում են կոլեգիալ՝ երեք դատավորի կազմով, իսկ միջանկյալ դատական ակտերի դեմ բերված բողոքները՝ միանձնյա: Դատարանում գործի քննությունն իրականացվում է Վճռաբեկ դատարանում գործի քննության կանոններով, եթե ՀՀ Քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքով այլ կանոններ նախատեսված չեն:
Դատարանի դատական ակտերն օրինական ուժի մեջ են մտնում հրապարակման պահից մեկ ամիս հետո:

Դատարանը կազմված է Դատարանի նախագահից և 16 դատավորից։
Դատարանի նախագահը դատավոր է և ունի հետևյալ լիազորությունները՝
1) ապահովում է Դատարանի բնականոն գործունեությունը,
2) հետևում է դատավորների աշխատանքային կարգապահության պահպանմանը,
3) հետևում է դատավորների կողմից գործի քննության ժամկետների պահպանմանը, գործի քննության ժամկետների խախտման վերաբերյալ իր եզրակացությունը ներկայացնում է դատարանների նախագահների խորհրդի էթիկայի հանձնաժողով,
4) դատավորի կողմից վարքագծի կանոնագրքի պահանջների խախտում հայտնաբերելիս անհրաժեշտության դեպքում այդ մասին համապատասխան հաղորդում է ներկայացնում դատարանների նախագահների խորհրդի էթիկայի հանձնաժողով,
5) դատավորներին օրենքով սահմանված կարգով տրամադրում է արձակուրդ,
6) դատավորի արձակուրդի կամ ժամանակավոր այլ բացակայության դեպքում, ըստ անհրաժեշտության, վերաբաշխում է նրա վարույթում գտնվող գործերը,
7) Դատարանի նախագահի արձակուրդի կամ ժամանակավոր այլ բացակայության դեպքում նշանակում է փոխարինող,
8) վերահսկում է Դատարանի աշխատակազմի գործունեությունը,
9) ներկայացնում է Դատարանն այլ մարմինների հետ հարաբերություններում,
10) իրականացնում է օրենքով իրեն վերապահված այլ լիազորություններ։

Դատարանն ունի աշխատակազմ, որը հանդիսանում է Դատական դեպարտամենտի առանձնացված ստորաբաժանումը և ծառայում է ապահովելու համար դատարանի բնականոն գործունեությունը։ Աշխատակազմի իրավական վիճակն ու գործունեության կարգը սահմանվում են ՀՀ օրենքներով, աշխատակազմի կանոնադրությամբ, հիմնադրի որոշումներով (հրամաններով) և այլ իրավական ակտերով։

Դատարանին կարելի է դիմել՝ փաստաթղթերը դատարանի գրասենյակ հանձնելով կամ դրանք փոստի միջոցով առաքելով։
Դատարանի դատական տարածքը Հայաստանի Հանրապետության տարածքն է։